[Yesevi Menkıbeleri]
Hazini
İmam Mergazi dörtyüz fazıl danişmend ile yola girdiler ve yine cümledem kırk müfti idiler. Birkaç menzil tayy itdügine ve Yesili şeyhü'l-meşayih Sufi Muhammed Danişmend ki o ima ve hilm ve hace ve üstadları idiler ve evhirde mahrem ü hemdem halife-i pür -latifeleri olmış ki teveccüh-i batın ile buyurdılar... Songra Süleyman Ata -kuddise sırruhu'l-aziz- hazretlerine dahi buyuruldı... Ming meseleleriyle gelüp şeyhü'l-meşayih -kuddise sırruhu'l-aziz- hazretlerine bulışdı. Gördi ki bir eski kürk ters giymiş bes başında dahı koyun derisinden külah-ı siyah. İmam-ı amal suret-i mehibde görüp didi ki Halku'llah (41a) gümrah itken sen müsin?"(S.47)
"Şeyhü'l-meşayih -kuddise sırruhu'l-aziz- Hakim Ata hazretlerine buyurdılar ki levh-i zamirinden baki kalan meseleni mahv eyle... Sizi gümrah itmege geldüm (41b) kendimü gümrah buldum... Beş yıl halevat u erba'inat ve riyazat-ı şakka çeküp tekmil-i nisbet eyleyüp beş nefer kamil-i mükemmel ile irşad idüp halk-ı Horasan da'vetine ve terbiyetine gönderdi.Evvel Şeyh Muhammedü'l-Bağdadi ikinci Seyfü'ddinü'l-Baharzi üçinci Şeyh Kemalü'ş-Şeybani dördinci şeyh Sadeddin beşinci Şeyh Baha'üddin."(S.48)
"Muzafat-ı baide içinde mesami-i nasda düşdi ki meclisinde bi-gayr-i hicab rical u nisvan şer-i şerife muhalif cem olup zikre karışurlar. Halbuki gayr-ı vakı. Horasan u Maveraü'nnehrde muhalif olan ulema müfettiş gönderdiler ve tefahhus itdiler. Ol mesmu olan ahval-i muhimü'l-ihtilal gayr-ı vaki bulındı.Amma Şeyhü'l-meşayih -kuddise sırruh- bir mühürlü hokka ortaya (42b) gitürüp nefir-i am urdı ki evliyau'llahdan kim varsa ki sağ kolını buluğ-ı şerden bu ana gelince gizlü avret azalarına istimal u mesas itürmemiş ola. Huzzar-ı meclisten kimse cevaba kadir olmadı illa imamü'l-hümam maden-i cevahirü't-takva celilü'l-kadr Celal Ata -rahmetu'llahi aleyh- ortayageldi. Memhur hokkayı şeyhü'l-meşayih -kuddise sırruhu'l-aziz- ol halifenün eli ile müfettişler ile Maveraünnehr ve Horasan memalikine gönderdi. Vusulden sonra ulema ve fuzala cem olup Celal Ata hazretlerini ziyaret kılup hokka-ı memhurı açtılar.İçinde penbe ve ateş bulındı ki ne penbe yanmış ve ne ot sönmiş. Buyurmışlar ki bila-garaz ve't-takdir eger rical u nisa bir meclisde cem olup zikru'llah itseler ve kalblerini Hak Teala kendü hararet ve cezbe-i rububiyyeti ile mutasarrıf olup hıyanet muzahhemetinden saklaya. Nice ki (43a) işbu hokka içinde penbe-i beyazı tabiat-ı nar-ı vakıddan nakıd-ı eman sararmış ve beyaz saklamış. Bu ahval-i şegerf müşahede olduktan sonra cümle müstağfir olup keramatlarına mukırr oldılar ve hedaya ve nüzur ile tereddüd ve şübhelerini telafi buyurdılar ve Araşat ahvaline muvazene kıldıklarında ki mehabetden halku'llah biri birinden bi-haber kalurlar ve zikru'llah meclisi evliya'ullah şerefinden kıyamet-i aherdür."(S.49)
" Hak diyenler hakkında bed söyleme
Yahşı söyle kavl-i mürted söyleme
Ger cinan ister isen sev evliya
Yüz çevirme evliyadan ta lika...
Ey Hazini tasalanme gayrıdan
Münkirine bakma kalma seyrden."(S.50)
" Rehberindür Seyyid-i Kaşık-tiraş...
Erre zikri zikr-i hasu'l-hasdur
Mazhar-ı ser-mazhar-ı ihlasdur."(S.51)
" Mutlaka sünnet ve cemaat zümresinde olan ulema ve fuzala-i dehr hususan m*******i vü ahali-i Maveraünnehr şeyhü'l-meşayih -kuddise sırruh- hazretlerine ihlas-ı varidat-ı ihtisas ve inabet-i külli getürdiler muhlis ü münakid ü mürid oldılar...Nakşibendiyye ummanlarınun menbaı ve sayir selasil-i evliyanun merci-i zamanları Hazret-i Habibullah akreb ü nişanları."(S.52)
" Kutbu'l-aktab Ahmedü'l-Yesevi
Şeyh-i serdar u Seyyidü'l-Alevi
Hem ebu'l-vakt hem ebu'l-urefa
Mazhar-ı sırr-ı min ledün ilma
Nakşibendiyye zar u muhtacı
Aşkıyenün aziz ü sertacı
Mukteda-yı Arab mürebbi-i Türk
Evliya-ı Acemde pir-i büzürg
Makdeminün türabı tac u külah
Urdılar başa evliyau'llah
Han u sultan u padişeh kul(ı)dur
Kaf u sımurg bag u bülbülidür
Giydi vü yidi hırka vü hurma
Ana gönderdi Hace-i Taha
Hırka-i haş-ı leyletü'l-mirac
Giydi ol pak-zeyl tahir tac...
kaynak: tasavvuf ve sufiler